KAPUCUZADELER VE NAKIPZADELER

KAPUCUZADELER VE NAKIPZADELER

Şeyh Hasan Efendi’nin diğer oğlu Hacı Abdullah Efendi’dir (?-?); oğlu Hacı Hasan Ağa’nın neslinden gelenlere “Hacı Hasan Ağazadeler” deniliyor ve Zübeyde Hanım tarafının mensubu bulunduğu ailedir. Zübeyde Hanım’ın mensubu bulunduğu diğer bir aile arşiv kayıtlarında “Kapucuzadeler” olarak geçmektedir. Kapucuzadeler aile fertleri arasında adının önünde “Nakıbzade” ibaresinin bulunmasından dolayı, bu aileyi “Nakıpzadeler” olarak tanımladık. Kocacık Kapucular köyünde Selanik’te merkez ve çeşitli ilçe ve köylerinde arazi ve mülklerin mutasarrıfı olan bu ailenin Osmanlı arşivinde nüfus ve temettuat defterlerinde kayıtları bulunuyor.

Selanik Kazası Lankaza Nahiyesi Kayalar (Kocacık) köyüne ait temettuat defteri ve nüfus defteri kayıtlarında “Kapucucuzâdeler” ailesi fertlerinden aynı zamanda “Nakıbzâdeler” şeklinde söz ediliyor. Bu kayıtlara göre Selanikli Kapucuzadeler aynı zamanda Nakibzâdeler” olarak da biliniyor. Kapucuzâdeler ailesinin kayıtları Osmanlı arşivinde yer alıyor. Selanik Vilayeti Langaza ve Kayalar nahiyesinin mutasarrıfı “Kapucuzadeler” ailesi, Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın akrabalarıdır.

Zübeyde Hanım ile Ali Rıza Efendi’nin ailesi aynı zamanda Kocacık Kazasının çeşitli köy ve çiftliklerin mutasarrıfı olan ailelerdir. “Kapucular” köyüne adını veren “Kapucular” ailesi fertlerinden bazılarının adlarının önünde “Nakıbzade” ibaresinin bulunması, bu ailenin aynı zamanda nakıb, nakıbüleşraf, kadı ve müftü hatta şeyhülislam yetiştirmiş olduğu tarihi kaynaklarda yer alan bilgilerden anlaşılmaktadır. Nüfus kayıtlarında ailenin fertlerinden “Nakıbzade” olarak bahsedilmesi bunu doğrulamaktadır.

Osmanlı devleti zamanında “kapucubaşılık” önemli bir meslek ve aynı zamanda mühim bir konumdu. Selanikli Kapucuzadeler ailesinin bu adı almasında, aile fertleri arasında “Kapucubaşılık” görevinde bulunmuş olmalarıyla ilgilidir.

Atatürk’ün yaptığı şecerede ilk isim olarak adı geçen Molla Hasan, Nakıbzadeler ailesinden Müderrisin-i Kiramdan Nakıbzade Abdurrahman Efendi, Selanikli Nakşi şairlerden Abdullah Hami ve İbrahim Yorgani’nin babası Nakıbzade ve Nakıbüleşraf Mehmet Efendi  aynı aileye mensup bulunmaktadır.

Her iki ailenin tarihi;  Hocazade Hacı Mehmet Esat Efendi (İst/1570-İst/12.5.1625) ile Hocazade Hacı Abdulaziz Efendi’nin (26.7.1575-2.12.1618)  babaları Tacüt-Tevarih’in müellifi Şeyhülislam Hoca Saadettin Efendi’de (İst/1536-İst/1599) birleşmektedir. Sofuzadeler ailesi adlarını “Emir Sofu” olarak bilinen Hocazade Hacı Mehmet Esat Efendi’den almıştır.

Kapucuzadeler/Nakıbzadeler ailesinden Nakıbzade Abdurrahman Efendi;  Nakşi şair ve Selanik Muhasılı Hacı Abdullah Hami ve İbrahim Yorgani’nin babası Nakıbzade Mehmet Efendi;  Hoca Saadettin Efendi’nin oğlu Hocazade Hacı Abdulaziz Efendi’nin (26.7.1575-2.12.1618) neslinden gelmektedir. Selanikli Nakıbzadeler ailesinin mensubu bulunduğu koldur.

Selanikli Sofuzadeler ve Nakıbzadeler ailesinin soyu, Yavuz Sultan selim’in nedimi Hafız Hasan Can’a dayanmakta, Hasan Can’ın ahfadından Emir Sofu olarak bilinen Hocazade Hacı Mehmet Esat Efendi’nin neslinden gelmektedir..

Nakıbzadeler ailesinin “Nakıbzade” adını almalarına sebep ise, Hoca Saadetinler ailesinden birden çok müderris, kadı, müftü ve şeyhülislam’ın Selanik’te Kadı, Mola ve müftü ve nakıb ve nakıbüleşraflık kaymakamlığı yapmış olmaları ve aileden bir kısmının Selanikli olması, burada yerleşmiş olmasıdır.